دلایل ریزش گود و ترانشه های خاکی

دلایل ریزش گود و ترانشه های خاکی از موضوعات مهم در ساخت و سازها محسوب می شود. به طور کلی هر کجا خاک انباشه شده و یا خاک برداری انجام شود به دلیل شرایط خاص آن ممکن است دچار ریزش شود. این اتفاق در خاک برداری ها بسیار محتمل است. دلیل اهمیت این موضوع به احتمال ریزش و وقوع خطرات مختلف در محل پروژه است. این خطرات علاوه بر تهدید جان افراد ممکن است خسارات سنگین مالی نیز ایجاد کند. در این مطلب از سایت مقاوم سازان پایون به معرفی علل ریزش گود و ترانشه خاکی خواهیم پرداخت. همراه ما باشید.

گود و ترانشه خاکی چیست؟

شاید با مفهوم گود بیش از ترانشه آشنایی داشته باشید. معمولا به مکان هایی که به وسیله خاک برداری سطح پایین تر از سطح معمول زمین قرار می گیرد گود می گویند. اما ترانشه (Trench) به بعضی از فرو رفتگی ها در سطح زمین گفته می شود که ویژگی های خاصی دارد. ترانشه دارای 2 دیواره در دو سمت می باشد. این در شرایطی است که عمق ترانشه بیشتر از عرض آن می باشد. در تعریفی دیگر ترانشه اختلاف ارتفاعی زیادی است که در مقطعی کوچک قرار گرفته است. برخی افراد ترانشه ها را جوی هایی عمیق تعریف کرده اند.

چرا ریزش گود و ترانشه های خاکی مهم است؟

خاک ذاتا سست و منعطف است و با هر گونه فشار تغییر شکل پیدا می کند. گرچه رفتار انواع خاک در این زمینه متفاوت است. این سستی باعث شده است که خاک نیاز به مقاوم سازی پیدا کند. عدم کنترل خاک باعث می شود تا رفتار آن غیر قابل پیش بینی شده و احتمال وقوع خطرات افزایش پیدا کند. خطر ریزش خاک در گود و ترانشه می تواند بسیار خطرناک باشد. این اتفاق علاوه بر تهدید جدی جان افراد حاضر در پروژه و حتی اطراف آن ممکن است باعث خسارات سنگین مالی نیز شود. بنابراین توصیه می شود نسبت به شناخت علل ریزش و مقاوم سازی گود و ترانشه ها اقدام شود.

دلایل ریزش گود و ترانشه های خاکی چیست؟

علل تخریب گود و ریزش ترانشه ها می تواند بسیار متفاوت باشد. علل و عوامل مختلفی ممکن است باعث ریزش گود و وقوع خسارات شود. برای مثال عمق گود برداری، نوع خاک محل، وجود داشتن یا نداشتن سربار در اطراف و حریم گود، ارتعاشات محیطی یا زلزله، وجود نم یا رطوبت در خاک محل، بارندگی های شدید، افزایش سطح آب های زیر زمینی و… هر کدام عوامل مختلفی هستند که ممکن است باعث ریزش گود شوند. در کنار این عوامل باید به مدت زمان استفاده از گود، نوع سازه نگهبان و… نیز اثرگذار است.

دیگر علل ریزش گودها و ترانشه ها چیست؟

اگر بخواهیم از زاویه ای تخصصی تر به این قضیه نگاه کنیم. باید یکی از علت های ریزش ترانشه ها را لغزش خاک در اثر ترک های کششی به وجود درآمده در آن ها معرفی کنیم. این لغزش می تواند باعث ترک خوردن و تخریب دیواره های کانال ها شود. ترک های کششی تاثیرات دیگری نیز می توانند ایجاد کنند که از جمله آنها باید به غلتیدن یا واژگون شدن توده های خاک نیز اشاره کرد. این اتفاق معمولا زمانی رخ می دهد که دیواره قائم در ادامه خط ترک برشی بریده شود.
یکی دیگر از عوامل ریزش گود شکم دادن خاک در دیواره گود یا ترانشه است. این اتفاق خصوصا وقتی در اطراف گود ساختمانی وجود دارد محتمل تر است. وزن خاک های مجاور نیز می تواند باعث بالا رفتن سطح خاک کف گود شود. بالابودن سطح آب های زیر زمینی نیز ممکن است باعث بالا زدن و جوشش آب در کف گود شده و آن را ناپایدار کند. ترافیک و تحرکات زیاد در لبه های گود نیز یکی از علل فرو ریختن گود می باشد. وجود ماشین الات شمع کوبی در اطراف گود ممکن است خطر را بیشتر کند.

علت ناپایداری و گسیختگی ها در ریزش گود و ترانشه های خاکی

آنچه گفته شد تنها دلایل فرو ریختن گود و ترانشه نیست. همچنین می توان گفت گود و ترانشه ها بعد از گایدار سازی و مقاوم سازی با سازه های نگهبان نیز ممکن است دچار گسیختگی شوند. در ادامه برخی از دلایل گسیختگی گودها و ترانشه ها را با هم مرور می کنیم.

ناپایداری های ناشی از جوشش اب

برخی از ناپایداری ها و به تبع آن ریزش گودها جوشش آب از کف گود است که به آن رگاب می گویند. این پدیده با نشت آب به سمت بالا رخ می دهد. این اتفاق بیشتر در پروژه های ساخت سد، ابیاری و یا سیستم های زهکشی مشاهده می شود. به تونل های ابی که درون زمین به وسیله فرسایش ایجاد می شوند Pipe می گویند. این مشکل زمانی به وجود می آید که سطح اب در گود پایین از سطح آب در بیرون از گود باشد و اب از زیر دیواره به سمت داخل گود جریان یابد. در نتیجه مقاومت افقی خاک کاهش پیدا کرده و گود شرایط ناپایدار پیدا کند.

ناپایداری های کلی

این مشکل زمانی رخ می دهد ک سطحی از گسیختگی در خاک به وجود آید. گسیخته شدن کلی ممکن است باعث گسیختگی دیوارهای مهار شده شود. اگر گسیختگی ناشی از ظرفیت باربری معکوس باشد، در حقیقت فشاری سربار از خارج از گود و یا اختلاف فشار مقاومت برشی خاک را تحت تاثیر قرار دهد. این موضوع علاوه بر ناپایداری گود ممکن است باعث حرکت جانبی خاک و ریزش ترانشه یا گود شود.

گسیختگی ژئوتکنیکی

اگر بارهای وارد شده بر خاک بیشتر از میزان مقاومت خاک گردد این نوع گسیختگی رخ می دهد. چهار نوع گسیختکی ژئوتکنیکی وجود دارند که عبارتند از: گسخیته شدن به علت نشست کردن پای سازه نگهبان، گسیختگی به علت مقاومت منفعل خاک در قسمت پای گود، گسیخته شدن به علت واژگون شدن توده خاک یا ناشی از لغزش یا دوران توده خاک و…

گسیخته شدن از نوع سازه ای

اگر همه یا قسمتی از سازه نگهبان نتواند بارهایی که آن وارد شده است را تحمل کند، گسیختگی سازه ای رخ می دهد و می تواند یکی از علل ریزش گود یا ترانشه شود. بعضی از انواع این گسیختگی شامل گسیخته شدن سازه نگهبان در قسمت های بالای انکر یا وسط دهانه و گسیخته شدن تاندون انکراژ یا اتصالات باشد. ناپایداری های سازه ای ممکن است باعث تغییر مکان بزرگ و وارد شدن خسارت به ساختمان و تاسیسات اطراف گود شود.

مقاوم سازی گود و ترانشه با مقاوم سازان پایون

در این مطلب که تحت عنوان دلایل ریزش گود و ترانشه های خاکی به نگارش درآمد، توضیحات نسبتا خوبی در این زمینه ارایه شد. گود برداری و مقاوم سازی گود ها از پروژه های مهم تعریف شده در پروژه اصلی ساخت سازه می باشد. به دلیل حساسیت بالای مقاوم سازی گود و ترانش توصیه می شود که از شرکت های معتبر و شناخته شده در این زمینه استفاده کرده و یا از آنها مشاوره دریافت کنید. مقاوم سازان پایون یکی از این شرکت ها است که سابقه خوبی در زمینه مقاوم سازی انواع پروژه ها در کارنامه خود دارد.