انواع بتن

آشنایی با انواع بتن کمک می‌کند تا با دانش و اطلاعات بیشتر به این ماده اولیه ارزشمند در ساخت نگاه کنیم. این روزها در هر گوشه و کناری که یک پروژه کوچک ساختمانی هم در حال ساخت است شما می‌توانید آثار استفاده از بتن را ببینید. در ساختمان‌های بلند چند طبقه، برج و آسمان خراش‌های غول پیکر، پل‌های بزرگ بر روی رودخانه‌های عریض، ساخت ایستگاه‌های زیر زمینی مترو، ورزشگاه‌های بزرگ و... جایی وجود ندارد که شما اثری از بتن نبینید. اما انواع بتن چیست و کاربردهای بتن کدام است؟ برای مطالعه پاسخ با ادامه این مقاله از سایت مقاوم سازان پایون همراه باشید.

بتن چیست؟

برای آشنایی با بتن بد نیست ابتدا با خود بتن آشنا شوید. بتن یا Béton به هر ماده یا ترکیبی می‌گویند که چسبنده بوده و خاصیت سیمانی شدن داردد. این ماده ممکن است از انواع مواد مختلف مثل پوزولان‌ها، سرباره‌ها، مواد مضاف، گوگرد، پلیمرها، الیاف و... ساخته شده است. همچنین راه‌های مختلفی برای ساخت آن از قبیل اتوکلاو، خلا، فشار هیدرولیکی و... وجود دارد. بتن یک ماده نسبتا ارزان و در دسترس برای هر ساخت و سازی محسوب می‌شود. شاید بتوان سیمان پرتلند را جد بزرگ بتن دانست که امروز با گذشت بیش از 100 سال دچار تغییر وتحول‌های بزرگی شده‌ است.

انواع بتن

از اصلی‌ترین معیارها در دسته بندی بتن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• مقاومت فشاری
• کاربرد
• خواص بتن

انواع مختلف بتن وجود در طرح اختلاط، روش تولید، کاربردها، نوع هیداراتاسیون و... با هم متفاوت هستند. یکی از اصلی‌ترین تفاوت بتن‌ها در مقاومت آنها است برای سنجش مقاومت بتن از آزمایش‌های مختلفی استفاده می‌شود. ما در مقاله ای با عنوان تفسیر آزمایش‌های مخرب و غیر‌مخرب بتن به طور کامل به این موضوع پرداخته ایم. انواع مختلف بتن دارای مقاومت مختلفی هستند.

1. بتن معمولی

 بتن‌های ساده یا معمولی هیچ کدام از افزودنی‌های بتن را به همراه ندارند. مواد اصلی که بتن معمولی یا ساده را تشکیل می‌دهند شامل سیمان، آب و سنگدانه است. از لحاظ چگالی بتن ساده تا 2500 کیلوگرم بر متر مکعب چگالی دارد. مقاومت فشاری این نوع بتن نیز 200 الی 500 کیلوگرم بر سانتی متر مربع است. از بتن ساده در روسازی‌ها و مکان‌هایی استفاده می‌شود که نیاز به مقاومت کششی کمتری وجود دارد. 

عکسی از بتن معمولی

2. بتن مسلح یا آرمه بتن

بتن آرمه یا بتن سیمانی تقویت شده معمولا برای تحمل نیروهای کششی مورد استفاده قرار می‌گیرد. بتن مسلح یا بتن آرمه مقاومت فشاری بالاتری نسبت به دیگر انواع بتن دارد. آرماتورهای مورد استفاده در بتن مسلح به شکل میله ای یا مشبک هستند. 

3. بتن پیش تنیده

در بسیاری از پروژه‌های مهم و بزرگ از بتن پیش تنیده استفاده شده است. در تکنیک پیش تنیدگی، میلگردها قبل از اینکه در معرض بار وارد شده بر بتن قرار گیرند، تحت فشار قرار می‌گیرند. این تنش کششی ساخته شده باعث افزایش مقاومت بتن در برابر نیروهای کششی شده و عملکرد بتن را تحت تاثیر مثبت خود قرار می‌دهد. این نوع بتن که معمولا در محل انجام پروژه ساخته می‌شود در ساخت پل‌ها، سقف‌های دهانه بلند و... مورد استفاده قرار می‌گیرند. برای افزایش عمر مفید بتن و اصلاح قسمت‌های آسیب دیده می توان از روش های اصلاح بتن استفاده کرد.

4. بتن پیش ساخته

در این نوع بتن عملیات ساخت و ریخته گری در کارخانه انجام شده و در محل پروژه مونتاژ می‌شود. بلوکه‌های سیمانی، راه پله‌های پیش ساخته، دیوار و تیرهای پیش ساخته و... نمونه ای از بتن پیش ساخته هستند. استفاده از بتن پیش ساخته به افزایش سرعت ساخت و ساز کمک شایانی می‌کند. نکته مهم در مورد این نوع بتن حمل و نقل آن است که باید به شکل ایمنی انجام شود تا آسیبی به بتن وارد نگردد.

5. بتن سبک

بتن‌های سبک، بتن‌هایی هستند که چگالی آنها کمتر از 1800 کیلوگرم بر متر مکعب است. در تولید این نوع بتن از سنگدانه‌های سبک استفاده می‌شود. سنگدانه‌ها نقشی مهم در کیفیت و ویژگی‌های بتن ایفا می‌کنند. از بتن‌های سبک برای ساخت پل دال بند، بلوک ساختمانی، ساخت عرشه پل دهانه بلند و... استفاده می‌شود.

تصویری از بتن

6. بتن با دانسیته یا چگالی بالا

اگر چگالی بتن بین 3 الی 4 هزار کیلوگرم بر متر مکعب باشد می‌توان بتن را سنگین دانست. در تولید بتن سنگین از سنگدانه‌های درشت مثل باریت‌ها استفاده می‌شود. از این بتن‌ها در ساخت نیروگاه‌های اتمی استفاده می‌شود؛ چراکه سنگدانه‌های استفاده شده در آن مقاومت کل سازه در برابر پرتوها و تابش‌های موجود در داخل نیروگاه را به شدت افزایش می‌دهد.

7. بتن هوادهی شده یا هوادار

این نوع بتن که با نام‌هایی مثل بتن هوادهی شده، هوادار یا هوازا نامیده می‌شود، در درون خود همیشه درصدی هوا دارند. این درصد چیزی بین سه الی شش درصد است که وارد مخلوط بتن می‌شود. این حباب‌های هوا با استفاده از رزین، الکل و اسیدهای چرب وارد بتن می‌شوند. بتن هوادهی شده در ساخت سازه‌هایی استفاده می‌شود که تحت فشار، انقباض و انبساط است. برای مثال می‌توان به پل‌ها، فرودگاه‌ها، پیست‌های اتومبیل رانی و... اشاره کرد.

8. بتن آماده مخلوط

بتن آماده یا آماده مخلوط، در کارگاه اختلاط مخلوط ساخته می‌شود. با توجه به اینکه این بتن از قبل آماده شده و به وسیله میکسر به محل پروژه انتقال داده می‌شود. بنابراین بهتر است فاصله محل کارگاه اختلاط با محل پروژه کوتاه باشد. این بتن به دلیل استحکام بیشتر، عمر طولانی تری نیز دارد.

9. بتن پلیمری

در این نوع بتن سنگ دانه‌ها با استفاده از پلیمرها پیوند می‌خورند. پلیمر باعث می‌شود تا فضای خالی بین سنگدانه‌ها پر شود. این نوع بتن استحکام و مقاومت بیشتری نسبت به بتن معمولی دارد. به دلیل مزیت بیشتر نسبت به بتن معمولی از آن برای پوشش‌های بتنی، کف پوش‌ها، نمای ساختمان، پل‌ها و... استفاده می‌شود. انواع بتن پلیمری شامل بتن آغشته به پلیمر، بتن سیمانی پلیمری و بتن نیمه آغشته است. 

10. بتن با مقاومت بالا

به صورت تئوری، بتن‌های با مقاومت بالا می‌توانند 40 مگا پاسکال نیرو را تحمل کنند. این مقاومت بالا با کم کردن نسبت آب به سیمان به دست می‌آید. این بتن دوام پایینی داشته اما مقاومت بالایی دارد که این ممکن است مشکلاتی را در استفاده از آن ایجاد کند. 

11. بتن با دوام و کارایی بالا

این نوع از انواع بتن با استانداردهای خاصی تولید می‌شود که فقط به مقاومت بتن محدود نیست. بتن‌های با مقاومت بالا می‌توانند از لحاظ کارایی نیز بالا باشند. اما تمامی بتن‌های با کارایی بالا لزوما مقاومت بالایی ندارند. این بتن‌ها ویژگی‌هایی مثل افزایش قدرت، جایگذاری آسان، گرمای هیدراتاسیون، عمر طولانی، نگرانی‌های زیست محیطی و... دارند.

12. بتن خود تحکیم

اگر بتن با استفاده از وزن خود متراکم شود به آن بتن خود تراکم یا خود تحکیم می‌گویند. اسلامپ این بتن معمولا بین 650 تا 750 است. کارایی بالای این بتن باعث شده است تا به عنوان بتن روان نیز شناخته شود. یکی از کاربردهای بتن استفاده از آن در مکان‌هایی است که آرماتورهای ضخیم وجود دارد. اگر به دنبال تحقیق در مورد انواع بتن هستید بهتر است بدانید که به این نوع بتن جاری نیز می‌گویند.

13. بتن شاتکریت

برای تولید بتن مورد استفاده در فرآیند شاتکریت، بتن را با فشار بالا با استفاده از نازل‌ها به داخل قاب یا قالب تزریق می‌کنند. در هنگام پاشش همزمان روند تحکیم نیز انجام می‌شود. این بتن در ساخت تونل‌ها، سدها، پل‌ها، سازه‌های جداره ای، خازن، تصفیه خانه‌ها و... استفاده شود.

14. بتن متخلخل

نوع بتن متخلخل که به آن زهکش نیز می‌گویند، به خوبی می‌تواند آب را از خود عبور دهد. به طوری که در زمان طراحی تا 20 درصد دارای حجم خالی است. کاربرد بتن متخلخل ساخت سواره رو‌ها یا پیاده روهای نیازمند زهکشی است.

15. بتن مکیده یا وکیوم

یکی از انواع بتن ساختمانی بتن وکیوم است. در این بتن آب اضافی درون بتن ریخته شده و سپس با استفاده از وکیوم مکیده می‌شود. این عمل باعث می‌شود تا مقاومت فشاری بتن در طی 10 روز با 28 روز بتن معموی برابری کند و مقاومت خوردشدگی آن نیز افزایش یابد.

16. بتن پمپ شده

برای ساخت یک سازه بلند مثل برج‌ها و آسمان خراش‌ها نیاز به انتقال بتن به ارتفاع بالا است. بنابراین باید از بتنی استفاده کرد که بتوان آن را تا ارتفاع زیادی پمپ کرد. انواع بتن پمپ شونده باید بتوانند به راحتی به وسیله شیلنگ یا لوله انتقال پیدا کنند. این بتن باید ریز، سیال و به اندازه کافی روان است. سازه‌های بتنی نظیر برج‌ها، ستون‌ها و تیرها در ظول زمان دچار استهلاک می‌شوند و لازم است تا انواع روش های مقاوم سازی برای تقویت استحکام بر آنها اعمال شود. روش های مقاوم سازی سازه ها متفاوت و به عوامل مختلفی بستگی دارد.

17. بتن استامپی یا چاپی

با استفاده از این نوع بتن می‌توان الگوهایی شبیه به سنگ طبیعی، گرانیت یا کاشی ایجاد کرد. ظاهر زیبا، مهمترین ویژگی این نوع بتن است که از آن در ساخت راهرو، کف سازی محوطه، پاسیو و... استفاده می‌شود.

18. بتن آهکی

بتن آهکی را می توان به سادگی جایگزین سیمان کرد. از این محصول در کف، گنبدها و طاق‌ها استفاده می شود و از لحاظ محیط زیستی و بهداشتی فواید زیادی دارد؛ چرا که به راحتی تمیز شده و قابلیت تجدید پذیری دارند.

19. بتن غلطکی

این نوع بتن با استفاده از غلتک‌های سنگین روی سطح بتن متراکم می‌شوند. این بتن در حفاری‌ها استفاده شده و سیمان کمتری دارد. ویژگی خاص این بتن، چگالی و تراکم بالای آن پس از پر کردن محل مورد نظر است.

20. بتن آسفالتی

انواع بتن آسفالتی ترکیبی از بتن و آسفالت است که از آن برای روکش کردن جاده‌ها، پارکینگ‌ها، فرودگاه‌ها و حتی ساخت سدهای خاکی استفاده می‌شود. نام‌های دیگر این نوع بتن در جهان شامل آسفالت، روکش سیاه، روکش پیاد رو، آسفالت سنگ فرشی، آسفالت غلتکی و... است.

21. بتن شیشه ای

یکی از جذاب ترین انواع بتن را باید بتن شیشه ای دانست. اگر به جای سنگدانه‌ها از شیشه در ساخت بتن استفاده شود، بتن شیشه ای به دست می‌آید. این بتن تا حدی می‌تواند نور را از خود عبور دهد، دوام بالایی داشته و حتی عایق حرارتی خوبی است.

22. بتن زودگیر

همانطور که از نام آن هم پیداست، بتن زودگیر بتنی است که به سرعت سخت و متراکم می‌شود به طوری که چند ساعت پس از ساخت دوام کافی پیدا می‌کند. از کاربردهای این نوع از انواع بتن باید به ساخت و ساز در ساختمان‌ها، جاده‌ها و... اشاره کرد.

 انواع بتن در صنعت ساخت و ساز

در این مقاله با عنوان آشنایی با انواع بتن تلاش شد تا انواع بتن موجود در بازار و بتن‌هایی که تاکنون ساخته شده اند را معرفی کنیم. بتن یکی از اصلی ترین مصالح ساختمانی است در حدی که تصور وجود سازه ای بدون استفاده از بتن کار سختی است. اما این بتن با وجود مقاومت بالا در گذر زمان دچار کاهش مقاومت و مشکلات زیادی می شود. در این شرایط باید مقاوم سازی بتن انجام شود. شرکت‌های زیادی در سطح کشورمان پروژه‌های مقاوم سازی بتن را انجام می‌دهند اما یکی از شناخته شده ترین شرکت‌ها مقاوم سازان پایون است که تاکنون پروژ‌های متعددی را در این زمینه به سرانجام رسانده است.

سوالات متداول

1. انواع مختلف بتن چه تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند؟

بتن ها در طرح اختلاط، روش تولید، کاربردها، نوع هیداراتاسیون و... با هم متفاوت هستند.

2. پرکاربردترین انواع بتن کدام است؟

بتن ها انواع مختلفی دارند که از جمله رکاربردترین آنها می توان به بتن معمولی، بتن مسلح، بتن پی تنیده شده و بتن متخلخل اشاره کرد.